MICHAŁ MARTYCHOWIEC 2ND WHAT REMAINS THE POETS PROVIDE
Wystawy
Prezentowana w Galerii Fundacji Signum ekspozycja What remains the poets provide wpisuje się w ramy strukturalne projektu Reading History. Wystawa, która stanowi drugą z zaplanowanego na cztery części cyklu, jest jednocześnie punktem wyjścia budującym kolejne warstwy narracji i opowieści. Niektóre z prac, które podczas pierwszej wystawy (Reading History) miały do zaoferowania jedynie warunkowość swojej struktury, tutaj nabierają konkretnego znaczenia (Alphabetically A.A.I.N.S.T.V. 2010). Historia gry odtworzonej na planszy umieszczonej centralnie w przestrzeni rozwija się dalej (Reading History 2016–1846 2016). „Relikwie” w postaci historycznych kamieni do gry w Go zastąpione zostały nowymi oraz odpowiadającymi im wydarzeniami historycznymi (Naming history #4 (2018–800)), jednak stare kamienie nie zostały usunięte, lecz jedynie złożone w kącie, tak więc nowa historia została dodawana do pierwotnej. Równolegle wprowadzona zostaje główna narracja wszystkich czterech wystaw, która w projekcie Tears of Tibilis ma zmierzyć się z dziedzictwem modernizmu.
Looking for meaning in history, czyli poszukiwanie sensu w historii, zyskuje również nową perspektywę – znaczenia nie da się odnaleźć jedynie poprzez bierne studia (czytanie), ale przede wszystkim poprzez umieszczanie swoich działań i gestów w kontekście historii. I tak Martychowiec wskrzesza kilka historycznych gestów artystycznych i poetyckich sprzed 1968 roku. Jednak po ponownym wprowadzeniu do obiegu przyjmują one inny kierunek, gdyż wpisują się teraz w ramy nowego kontekstu politycznego, społecznego czy kulturowego i oczywiście w nowo tworzony język symboliczny artysty.
Można powiedzieć, że prace te, jak na przykład Vanito Vanitas (2011) zdecydowanie i nieuchronnie dążą ku zniszczeniu podczas późniejszej rewolucji, która symbolicznie odbędzie się podczas kolejnej wystawy. Zdecydowanie, bo What remains the poets provide służy jako przypomnienie, że zniszczenie nie było i nie mogło się w pełni dokonać. W pracy Notes from the board #5 pocztówka prezentująca zniszczenie Pruitt-Igoe została umieszczona w kontekście partii gry z 1100 roku. Osiedle Pruitt Igoe ma charakter symboliczny, ponieważ zawiera się w nim kompletna narracja modernizmu: odejście od historycznej refleksji i formy, stworzenie nowej narracji formalnej i strukturalnej oraz utopijna wizja przyszłości. Wszystko to tylko po to, by ostatecznie stać się symbolem własnej porażki (nie tylko współczesnej wizji budownictwa socjalnego, ale i jego własnego znaczenia – mimo modernistycznego odrzucenia wartości symbolu, kończy właśnie jako symbol). „Obraz, który przetrwa dzieło destrukcji, jest obrazem destrukcji”, jak powiedział Malewicz, i tak obraz nowoczesności, który niszczy narrację historyczną, sam ulegając zniszczeniu, tworzy pewnego rodzaju podwójne zaprzeczenie. Rzecz jasna ustawienie dwóch luster naprzeciwko siebie stanowi dość powszechną metodę postmodernistyczną. Tutaj jednak forma ta wpisana jest w historię, która z kolei „niszczy” ten podwójny obraz zniszczenia, umieszczając go w historii jak kolejny krok w grze.
Gesty poetyckie łączące podejście romantyczne i historyczne są przywołane przez przywłaszczony tytuł i zrealizowane we wszystkich pracach: poprzez gest nadawania znaczenia konkretnej aranżacji liter na półce, poprzez odtworzenie pewnych historycznych gestów innych artystów, takich jak Kazimierz Malewicz (Black cross), Andy Warhol (jedzący hamburgera w filmie Jorgena Letha), Giovanni Anelmo (Hand indicating), Marcel Duchamp (Paris Air) oraz Piero Manzoni (Artist’s breath), czy Peter Paul Rubens (The incredulity of St Thomas).
Wszystkie te minione i współczesne dyskursy prowadzą jednak do czegoś bardziej fundamentalnego i nadrzędnego. Zniszczenie czy stworzenie są niczym innym jak tylko sposobem na pozostawienie po sobie śladu, dzięki któremu możemy udowodnić własne istnienie. I tak królik Josephine zostawia za sobą odciśnięty ślad łapki, zaznaczając własne istnienie jako dzieło sztuki (Shadows and other signs of life). Ostatecznie przecież „to, co się ostaje ustanawiają poeci”.
Signum Foundation Gallery, ul. Piotrkowska 85, Łódź